Зөвлөгөө 2

Óëàìæëàëò àíàãààõ óõààíä èäýý, óíäààã ºâ÷ëºõ áîëîí ýð¿¿ë áàéõûí

ñóóðü áºãººä íýãýíò ºâ÷èëñºí õîéíî íü ÷ àíàãààõ 4 åðºíäãèéí íýã ãýæ ¿çäýã. 

ªðãºí õýðýãëýýíèé õîîë õ¿íñýý öàã óëèðàëòàé òîõèðóóëàí õýðýãëýõ íü ìàø ÷óõàë òºäèéã¿é òàíû ýð¿¿ë àìüäðàõ çàéëøã¿é íýãýí íºõöºë áîëíî.

Ä/ä		Õàâàð	Çóí	Íàìàð	ªâºë
1	Æèìñ õ¿íñíèé íîãîî	Ñîíãèíî, ëóóâàí, òºìñ, çàëóó óëààí ìàíæèí	Ñàðìèñ, ñîíãèíî, áóðàì	Âàíäóé, áàéöàà, ºðãºñò õýìõ òºìñ, ëóóâàí , àëèì, òàðâàñ, øèíý íîãîî, íîãîîíû çóòàí , øèíý æèìñ	ñîíãèíî ñàðìèñ, çàëóó óëààí ìàíæèí
2	Ñ¿¿ öàãààí èäýý	Ñàðëàãèéí òàðàã	Õîíü áîëîí èíãýíèé ñ¿¿, áÿñëàã , ºðºì, òàðàã,õóó÷èí òîñ, øàð òîñ,	¿íýý, ÿìààíû ñ¿¿, øèíý òîñ, àéðàã , òàðàã	øèíý àéðàã, ñ¿¿, ýýçãèé áÿñëàã, 纺õèé, ºðºì, ààðóóë, òàðàã, øàð ñ¿¿
3	Áóäàà ãóðèë	Àðâàéí ãóðèë	Øàð áóäàà, îâú¸îñ , óðãàìëûí òîñ	Áóóäàéí ãóðèë, öàãààí áóäàà, øàð áîëîí íîãîîí áóóðöàã	Àìóó àðâàé, õýìõýëñýí àðâàé
4	Ìàõ	Õîíèíû ìàõ àðààòíû ìàõ çàãàñíû ìàõ	Àäóó, èëæèã, òàðâàãàíû ìàõ, õîíèíû ìàõ ,çàãàñíû ìàõ, áîðö	ÿìàà, ãàõàé, ¿íýýíèé ìàõ, ãºðººñíèé ìàõ	õîíèíû ìàõ, ãºðººñíèé ìàõ , àðààòíû ìàõ , çàãàñíû ìàõ
5	Óíäàà	Ǻãèéí áàëòàé óñ, áóöàëñàí á¿ëýýí óñ, àéðàã, õàð àðõè,	Ñ¿¿òýé öàé, áóöàëñàí õàëóóí óñ, äàðñ, àðõè	áóöàëñàí õ¿éòýí óñ, õàð öàé	Áóöàëñàí á¿ëýýí óñ, Ñ¿¿òýé öàé.

ªã뺺 õîîñîí áàéæ îãò áîëîõã¿é, ºã뺺íèéõºº öàéã çààâàë óóõ õýðýãòýé. ªäðèéí õîîëîî òîõèðóóëàí èäýýä îðîéí öàãààð ìàø áàãà áºãººä øèíãýõäýý õÿëáàð ç¿éë èäýõ õýðýãòýé. Ó÷èð íü ºã뺺 õîîñîí áàéâàë óðä ºäºð íü àìðààä õîîëîî øèíãýýñýí áàéãàà õîäîîä õîîñîí àæèëëàâàë òàíû áèåä ñºð㺺ð íºëººëíº. ªäðèéí öàãò õ¿íèé õîäîîäíû øèíãýýõ ÷àäâàð áóþó ãàëûí èë÷ íü õàìãèéí èõ áàäàð÷ áàéäàã òóë ñàéí èäýõ õýðýãòýé. Õàðèí îðîíé öàãààð õîäîîäîíä õîîë øèíãýõ ÷àäâàð íü ýðñ áóóðñàí áàéäàã ó÷ðààñ àëü áîëîõ áàãà õýìæýýãýýð , øèíãýõýä àìàðõàí õîîë èäâýë çîõèíî.

Íýã óäààãèéíõàà õîîëíû õýìæýýã òà ñàéòàð òîõèðóóëæ èäýõ õýðýãòýé. Èíãýæ òîõèðóóëàõäàà ººðèéíõºº õîäîîäíû áàãòààìæèéã 4 õýñýã õóâààëàà ãýæ ¿çâýë ò¿¿íèéõýý 2%-ä íü õîîë, 1%-ä íü øèíãýí óóõ ç¿éë áóþó óíäàà, 1% íü õîîñîí ¿ëäýýëýý ãýæ áîäîí èäýõýä ìàø òîõèðîìæòîé. Èíãýæ èäâýë òàíû áèå òàíü ÷ õºíãºí , ñýòãýë ñàíàà òàíü ÷ ñàéõàí áàéõ áîëíî. Ãýâ÷ øèíãýõäýý áýðõ õ¿íä ÷àíàðòàé õîîëûã õàãàñ öàäàòëàà, õºíãºí ÷àíàðòàé øèíãýõäýý õÿëáàðûã öàäàòëàà èä ãýæ òýìäýãëýñýí áàéäàã.  Íýã óäàà èäýõäýý õýòýðòëýý öàäàòëàà èäýõ, ºëññºí ¿åäýý õýòð¿¿ëýí èäýõ, öàíãàñàí ¿åäýý õýòýðõèé èõèéã óóõ çýðýã íü  ýð¿¿ë ìýíäýä õîðòîé. Òèéìýýñ òîãòìîë öàãààð òîõèðóóëàí õîîëëîõ õýðýãòýé.

Çàðèì òîõèîëäîëä õîîðîíäîî çîõèöîõã¿é èäýýã õýðýãëýâýë õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòíèé ýìãýãèéã ¿¿ñãýäýã òºäèéã¿é ýíý íü íàéðóóëñàí õîð àäèë ãýæ ¿çäýã. ¯¿íä:

Òàðàã – Àðõè

Çàãàñíû ìàõ – Ñ¿¿

Æèìñ – ñ¿¿

Áóóðöàã – Òàðàã

̺ºã – ãè÷èéí òîñîíä øàðàõ

Ǻãèéí áàë óðãàìëûí òîñ

Òîñ -  õ¿éòýí óñ

Ìàõ – öàãààí èäýý

̺í áàéíãà èäýæ äàäóóëààã¿é èäýýã èõýýð èäýæ áîëîõã¿é ãýõ ìýò.

Ñóóãàà àæèëòàé õ¿ì¿¿ñ, îþóòàí ñóðàã÷èä, áàãø íàð  çàâñàðëàãààíààðàà àëü áîëîõ íèéòýýðýý äàñãàë õºäºë㺺í õèéõ õýðýãòýé.

• Öàòãàëàí áàéõ ¿åäýý õýâòýõã¿é áàéõ
• Õîîë èäýýä õºëºðñºí áàéãàà ¿åäýý ñàëõèíä ãàðàõã¿é áàéõ
• Õîîë èäñýíèéõýý äàðàà àëü áîëîõ õºäºë㺺íòýé áàéõ
• Íîéðîî àëäàæ ÿäðààã¿é áîë ºäðèéí öàãààð óíòàõã¿é áàéõ
• Óëèðàëäàà çºâ òîõèðóóëæ õóâöàñëàõ çýðýã íü ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ íýãýí ãîë íºõöºë áîëäîã.   

Õîäîîäíû áàäãàíòàé õ¿íèé õýðýãëýõýä òîõèðîìæã¿é èäýý

-       Ò¿¿õèé ñ¿¿

-       Ñàðëàã áîëîí ¿íýýíèé ñ¿¿

-       Øàðñàí õàéðñàí, õ¿íä òîñëîã õîîë

-       Õàëóóí íîãîî

-       Àðõè

-       Ò¿¿õèé æèìñ, íîãîî

-       Õóó÷èðñàí, èëæèðñýí íîãîî

-       Õýò õ¿éòýí, õýò õàëóóí õîîë õ¿íñ

-       Êîôå

-       Øîêîëàä

-       Ãàçòàé óíäàà, ïèâî

-       ßìààíû ìàõ

Õýò äààð÷ õºð÷ áîëîõã¿é, õýò õºëðºëã¿é, ºäºð óíòàõã¿é áàéõ, àëü áîëîõ õºäºë㺺í èõ õèéâýë çîõèíî.

Õýðýãëýõýä çîõèñòîé õîîë, õ¿íñ

Õºíãºí, á¿ëýýí ÷àíàðòàé, øèíãýõäýý àìàðõàí õîîë, õ¿íñ õýðýãëýõ õýðýãòýé.

-       Õîíü , ãºðººñíèé ìàõ, ÷îíûí ìàõ

-       Òàðàã, àéðàã

-       Ǻãèéí áàëòàé óñ, áóöàëñàí óñ

-       Ñîíãèíî

-       ̺ºã

-       Ëóóâàí

-       Àðâàéí ãóðèë çýðãèéã õýðýãëýâýë çîõèíî.

Óì ìè  òè òè âàë âàë ñîä ãýäýã òàðíèéã áàéíãà óíøâàë õîäîîäíû ºâ÷íººñ ãýòýëãýíý.