“Алдар сайт, огоот дуурсагдсан цогт хаан” 1-р манла амьтны тусын тулд 8 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà àìüòàä íèñâàíèñ, ìóíõàã, í¿ãýë õèëýíöèéí ýðõýýð óðüä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí ìóó ¿éëèéí ¿ð íü áîëîâñðîõîä ýëäýâ ç¿éëèéí ºâ÷íººð áèå íü îãîîòîä íýðâýãäýæ çîâîõ áºãººä õàëäâàðò ºâ÷èí, øýäæýä õàðààë, áîñîî ¿õýýð òýðã¿¿òíèé ýëäýâ õîðëîëä õºíººãäºæ íýðâýãääýã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéг íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ, áóñäûí òóñàä áóðõíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “Яëæ òºãñ íºõчñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íэõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõаíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷ëýí îëîí çîâëîíãîîñ ãýòëýõ áºãººä õýçýý áóðõаíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë õàëäâàðò ºâ÷èí õèéãýýä õèëýíöýòíèé àд õîðëîëóóä ¿ã¿é áîëíî.
Ìàøèä àìèðëàõ áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé.
2. Àëèâàà àìüòàä ¿éë, íèñâàíèñ, í¿ãýë õèëýíöèéí ýðõýýð ìóó ¿éëèéí ¿ð íü áîëîâñðîõîä ñîõðîõ, ä¿ëèéðýõ, ãàëçóóðàõ, àëàã ìàðèà õèéãýýä ýëäýâ àðõàã óæèã õ¿íä ºâ÷èíä íýðâýãäýæ çîâäîã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõаíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ нөгчсөн ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íэõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõаíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷иëýí îëîí çîâëîíãîîñ õàãàöàõ áºãººä õýçýý áóðõаíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë ýðõòýí á¿ãä íü îãîîòîä á¿ðýí á¿òýí áàéõ áîëíî.
Çîâëîí õèéãýýä ºâ÷íèé ¿ðãýëæëýë òàñðàõ áîëíî õýìýýñýí õî¸ðäóãààð åðººë áîëîé.
3. Àëèâàà àìüòàä õ¿ñýë òà÷ààë, óóð õèëýí, ìóíõàã òýðã¿¿òýí ãóðâàí õîðûí õèëýíö í¿ãëèéí ýðõýýð çàâñàðã¿é òàâûã ¿éëäýõ (ýöãýý õºíººõ, ýõýý õºíººõ, дайснаа дарсныг õºíººõ, áóðñàí õóâðàãóóäûã ýвäðýëö¿¿ëýí ñàëãàõ, òү¿í÷ëýí заларсанд ìóó ñýòãýëýýð öóñ ãàðãàõ), áóðóó áóñàðìàã ÿâäëûã îëíîîð ¿éëäýõ, ñайí ÿâäàë, äýýäèéí íîìûã òýâ÷èõ çýðýã õèëýíö í¿ãýë ýëäâèéã ¿éëäñýíýýðýý ãóðâàí ìóó çàÿà õийãýýä òàì òýðã¿¿òýíä òºðæ, òàìûí òýñýøã¿é áýðõ çîâëîíãóóäûã àìñàæ ýäýëäýã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íаñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéг íàìèíчëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ, áóñäûí òóñàä áóðõаíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõчñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íэõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõаíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷иëýí îëîí çîâëîíãîîñ õàãàöàõ áºãººä ýöãýý õºíººõ, ýõýý õºíººõ, äàйснаа дарсныг õºíººõ, áóðñàí õóâðàãóóäûã ýвäðýëö¿¿ëýí ñàëãàõ, ò¿¿í÷ëýí заларсанä ìóó ñýòãýëýýð öóñ ãàðãàõ çýðýã çàâñàðã¿é òàâ, ýìýãòýé дайснаа дарсныг õàøðààí çàëõààõ, áîäü ñýòãýëòíèé ìàãàäòàé îð÷íûã õºíººõ, øàâèéã õºíººõ, áóðñàí õóâраãóóäûí õóðñàí äóãàí ñ¿ìèéã íü ýâäýõ, õººí çàéëóóëàõ, ñóâðàãà ýâäýõ çýðýã îéðûí çàâñàðã¿é òàâ òýðã¿¿òýí ¿éëèéí õèëýíö ò¿éòãýð á¿ãä íü õýçýý áóðхаíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë îãîîòîä àðèëæ, á¿ðýí ã¿éöýä áàðàãäàõ áîëíî.
Òýíãýðèéí îðîíä òºðºõ õèéãýýä òýíãýðèéí àìãàëàí, õ¿íèé àìãàëàíã òýãø äîð àìñàõ áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé.
4. Àëèâàà àìüòàä í¿ãýë õèëýíöèéí ýðõýýð óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí ìóó ¿éëèéí ¿ð íü áîëîâñðîõîä ÿäóó ãóéëàí÷ áîëîõ, èäýý óíä, õóâöàñ, ýä ýäëýë, ¿ð òàðèà, õîîë õ¿íñ, îðîí áàéð, îð äýâñãýð, ¿íýðòýí, ¿íýò ýäëýë, ãî¸ë ÷èìýãëýë, àìüäðàëûí õýðýãöýýò ç¿éëñýýð ãà÷èãäàæ, ò¿¿íèéã îëîõ, ýäëýõ òýðã¿¿òýí õóâü òàâèëàí äóòàæ çîâæ, áóðóó àìæèðãààãààð àìüäðàõ, îëñîí ÷ îëîõûã õ¿ñ÷ ìºðººäºæ øàíàëäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéòàä îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷ëýí îëîí çîâëîíãîîñ ãýòëýõ áîëíî.
Õýçýý áóðõàíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë àëò ýðäýíýñ, ¿íýò ýäëýë, ãî¸ë ÷èìýãëýë, àìüäðàëûí õýðýãöýýò ç¿ëéñ àðâèæàõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
5. Àëèâàà àìüòàä ¿éë, íèñâàíèñ í¿ãýë õèëýíöèéí ýðõýýð óðüä áóþó ýíý íàñàíäàà õèéñýí ìóó ¿éëèéí ¿ð íü áîëîâñðîõîä áèå, õýë, ñýòãýëèéí õ¿ëýýñýíä îðîõ, öîõèãäîõ, õ¿ëýãäýõ, çàí÷èãäàõ, øîðîí ãÿíäàíä õîðèãäîõ, ýëäýâ ìýñýíä ºðòºõ, ºâ÷íèé óëìààñ áèå íü ìýñýýð õºíººãäºæ íýðâýãääýã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéòàä îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷ëýí îëîí çîâëîíãîîñ ãýòëýõ áºãººä õýçýý áóðõàíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë áèå, õýë ñýòãýëèéí õ¿ëýýñýíä îðîõ, öîõèãäîõ, õ¿ëýãäýõ, çàí÷èãäàõ, øîðîí ãÿíäàíä õîðèãäîõ, ýëäýâ ìýñýíä ºðòºõ, ºâ÷íèé óëìààñ áèå íü ìýñýýð õºíººãäºæ íýðâýãäýõ ¿éë á¿ãäýýñ á¿ð ìºñºí ãýòëýõ áîëíî.
Áèåèéí çîâëîí á¿ãäèéí ¿ðãýëæëýë íü òàñðàõ áîëíî õýìýýñýí òàâäóãààð åðººë áîëîé.
6. Àëèâàà àìüòàä èòãýë ãîðüäëîãî òàìðàõ áóþó àãëàã öºë õýýð ãàíöààð áèå ñýòãýëýýðýý çîâîõ, òººðºõ, õàëàõ, äààðàõ, áèå íü çîâæ øàòàõ, ò¿ëýãäýõ õèéãýýä àðñëàí, áàð, áààâãàé, õîðò ìîãîé òýðã¿¿òýíòýé ó÷èð÷ ãîðèëîõ ãàçàðã¿é íàéäëàãà òàñðàõ, àìèíä íü õàëäàõàä àéæ öî÷èæ àìü òàâèí îðèëæ õàøãèð÷ çîâæ øàíàëäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºãöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ äýýðõ ìýò÷èëýí îëîí çîâëîíãîîñ ãýòëýõ áºãººä õýçýý áóðõàíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë áèåèéã íü çîâîîñîí òýðã¿¿òí¿¿ä àìèðëàõ áîëíî. Àðñëàí, áàð, áààâãàé, ºòºã, õîðò ìîãîé òýðã¿¿òíèé àþóë àìèðëàæ ººð õîîðîíäîî ýâëýëäýí àñðàëä îðøèõ áîëíî.
Àþóë îñîëã¿é àìèðëàíãóéí îðîí äîð îðøèõ áîëíî õýìýýñýí çóðãàäóãààð åðººë áîëîé.
7. Àëèâàà íýãýí àìüòàä ººð õîîðîíäîî òýìöýõ, õàðøèëäàõ, õýðýëäýõ, çîäîëäîõ, ºðñºëäºõ, õÿìàðàëäàõ, áóñäàä àòààðõàõ, àéæ òýâäýõ çýðýã ñàíàà ñýòãýë çîâîí æèõ¿¿äýñ àéäàñ òºðæ, àéæ øàíàëäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºãöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ òýäãýýð àìüòàä íü áîäèéã õ¿ðòýë òýìöýëäýõ, õýðýëäýõ, çîäîëäîõ, áóëààëäàõ, ºðñºëäºõ á¿ãä ìàøèä àìèðëàõ áîëíî.
Èíàãø ÷àíàãø ººð õîîðîíäîî ýâëýëäýí àñðàë äîð îðøèõ áîëíî õýìýýñýí äîëäóãààð åðººë áîëîé.
8. Àëèâàà íýãýí àìüòàä óñàí äîòîð îðîõ ÿâàõ, óñàí îíãîöîîð ÿâàõ, îíãîö ìàøèí óíààíä ÿâàõ, ñàíñàð îãòîðãóéä çîð÷èõ, ãîë ìºðºí, äàëàéä îäñîíîîð îñîë àâààðò îðæ àìü òýìöýõ, àìü àëäàõ, ãàñëàí áàðõèð÷ îðèëæ ìóó ¿ãèéã õýëýõ òýðã¿¿òýí ýëäýâ ãàðäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºãöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí Àëäàð ñàéò îãîîòîä äóóðñàãäñàí öîãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ òýäãýýð àìüòàä áîäèéã îëîõ õ¿ðòýë èõ ãîë ìºðºí, ñàíñàð îãòîðãóéãààð ýñýí ìýíä çîð÷èõ áîëíî.
Àþóë îñëîîñ ãýòëýõ áîëíî õýìýýñýí íàéìäóãààð åðººë áîëîé.
“Ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ñàéòàð ÷èìýãëýãäñýí, ìýðãýí öîã æàâõëàíò äóóí ýãøèãò õààí “2-р манла амьтны тусын тулд 8 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà íýãýí àìüòàä àìàð õÿëáàð õóóðìàãààð ¿éëèéã ¿éëäýõ, ¿éëèéã ýöýñëýõ, õóäàëäààíä áàÿñàõ, õ¿ñýë çîðèëãîã¿é àëìàéðàõ, ýëäýâ îëîí ç¿éëýýð áóÿíû ñàéí ¿éë, íîì, õèéìîðü ëóíäàà íü îãîîòîä äîðîéòîõ õèéãýýä áîäèéí ñýòãýë áóÿíò ñàéí ñàíàà çîðèëãûã ñýòãýëäýý àãóóëæ áîäîõ íü äîðîéòîõ áºãººä òóñ òóñäàà îð÷ëîíãèéí ¿ã õýëýõ, çîâæ øàíàëàõ, ñýòãýë àìãàëàíã¿é áîëæ õÿìðàõ òýðã¿¿òíèéã àìñäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ îð÷ëîíãèéí çîâëîíãóóäààñ îãîîò ãýòëýõ áîëíî. Ñàíàñàí äàðóéä õóâöàñ, èäýý, óíä, òºãñ ýäëýëèéã ýäëýõ õèéãýýä õºðºíãº, ¿ð òàðèà, àëò ýðäýíýñ òýðã¿¿òýí ãàðàõ áîëíî. Áóÿí íü àðâèäàõ áîëíî. Áîäèéí ñýòãýë, ñàéí ñàíàà òºðºõººñ ¿ë õàãàöàõ áîëíî.
Ãóðâàí ìóó çàÿà, òàìûí àìüòíû çîâëîíãîîñ á¿ðýí ã¿éöýä õàãàöàõ áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé.
2. Àëèâàà àìüòàíãóóä ãóðâàí ìÿíãàí åðòºíöºä òºðºë îëîîä ºíäºãíººñ òºðºõ, óìàéíààñ òºðºõ, ÷èéãíýýñ òºðºõ, åð áóñààð òºðºõ òºðºëòèéí àëü íýãýýð òºðäºã. Òºðºõ人 ººðºº çîâîõîîñ ãàäíà ººðººñ áóñäûã çîâîîæ òºðäºã. ̺í õàëóóöàõ, äààðàõ, ºëñºõ, óíäààñàõ çýðãýýð áèå ìàõáîäü íü çîâëîíã ìýäýð÷ ýíýëæ øàíàëäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ óðüäûí ¿éëèéí õèëýíö îãîîò àðèëãàõ áîëíî. Òºðºë òýð íü ÷ ýöýñëýõ áîëíî. Òºðºõèéí çîâëîí á¿ãäýýñ îãîîò ãýòëýõ áîëíî. Òýíãýðèéí îðíû òýíãýðèéí àìãàëàíã ýäëýõ áîëíî õýìýýñýí õî¸ðäóãààð åðººë áîëîé.
3. Àëèâàà ýìýãòýé÷¿¿ä íèñâàíèñààð áèå íü îãîîò ä¿¿ðýõ õèéãýýä ýìýãòýéí òºðºëä àâàõ, ìóóøààãäàõ, äîðä ¿çýãäýõ, õýí áîëîâ÷ íÿðàéëàõ öàãò ºâäºæ øàíàëàõûí çîâëîíòîé ìýäðýìæèéã àìñäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ºâ÷íèé øàíàëàë, òºðæ íÿðàéëàõûí çîâëîí á¿ãäèéí ¿ðãýëæëýë òàñðàõ áîëíî. Òºðºë òýð íü ýöýñëýõ áîëíî.
¯ðãýëæèä ýð òºðëèéã îëîõ áîëíî õýìýýñýí ãóðâäóãààð åðººë áîëîé.
4. Àëèâàà íýãýí àìüòàí çîâæ ¿õýõ, äàéñàí, îíãîí àãëàã òàõèëàã ø¿òýýí ãàçðûí õîðëîëîîð õºíººãäºõ, õîîðîíäîî ýöýã ýõ, àõ, ýã÷ ä¿¿ñ, àìðàã ñàäàí, à÷ ¿ðñ ìóó çîâëîí ãàñëàíã àìñàõ áºãººä ãàñëàíãèéí ýâýðøýýëýýð áèå íü ýíýëäýã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ çîâîõ, ¿õýõ, äàéñàí, îíãîí àãëàã òàõèëàã ø¿òýýíò ãàçðûí õîðëîë á¿ãä ìàøèä àìèðëàõ áîëíî.
Ìóó ãàñëàí õèéãýýä çîâëîíãîîñ õàãàöàõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
5. Àëèâàà àìüòàä øºíèéí ò¿íýð áàëàð õàðàíõóéä ÿâàõ, õèéñýí ¿éë íü áóðóóäàæ ¿éëèéí ýöýñò ýëäýâ ç¿éëä îðîîëäîõ, õèëýíöýò áóçàð ìóó ñàíààòíû õîðëîëä õîðëîãäîõ, àäààð õºíººãäºõ, àéìøèãò àþóëààñ àéæ ýìýýñíýýð áàðõèðàõ òýðã¿¿òýí ýëäýâ ç¿éë ãàðäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ò¿íýð õàðàíõóé á¿ãä ¿ã¿é áîëîõ áîëíî. Áóçàð õèëýíöòèéí õîðëîë á¿ãä àñðàëò îðøèõ áîëíî.
Òàõèë ºðãºõ ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ òýðã¿¿òýí áóÿíû ¿éëä ¿ðãýëæèä õè÷ýýäýã áîëíî õýìýýñýí òàâäóãààð åðººë áîëîé.
6. Àìüòàí àëèí íóãóóä äîîðäîñ íóãóóäàä áèøðýõ áºãººä áàãà áèëã¿¿íòýí íóãóóäàä äóðüäàí ìóíõàñíààñ áóÿíû íîì, ¿éë, õ¿÷ ÷àäàë, áîäèéí ãèø¿¿í, äèÿàí, çàðëèãèéí òîãòîîë íü äîðîéòäîã. Áóðõàí, íîì, õóâðàãò äàãàí áàÿñàí äóõüäàõ ¿éë íü îãîîòîä äîðîéòäîã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë äèÿàí, äóðüäàë, õ¿÷, áîäèéí ãèø¿¿í çàðëèãèéí ¿¿ä èëò áîëíî.
Èõ áèëã¿¿òýíã äàãàí îðîõ áîëíî õýìýýñýí çóðãàäóãààð åðººë áîëîé.
7. Àëèâàà àìüòàä äîîðäîñä áèøðýõ õèéãýýä, íÿíòîéí õºëºã, ðàí ñàíæàéæè õºëºã äîð õ¿ñëèéã ¿¿ñãýõ áºãººä ò¿¿íä îðøèí òýíöýøã¿é ¿íýõýýð òóóëñàí áîäü äîð àðààðàà ç¿ãëýäýã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ òýíöýøã¿é ¿íýõýýð òóóëñàí áîäüîîñ öààø ¿ë áóöàõ áîëíî. Øèðâàãà, áðàäèãààä àðààðàà ç¿ãëýõ áîëíî.
Áîäèéí ñýòãýëèéã ñýòãýëäýý ¿éëäýõ áºãººä ¿ë õàãàöàõ áîëíî õýìýýñýí äîëäóãààð åðººë áîëîé.
8. Àëèâàà àìüòàä èõ ãàëàâ ýâäýð÷ áàðàãäàõ öàãò çàìáóóëèí á¿ãäýä ãàë áàäðàõ õèéãýýä ìàøèä õàëóóí áàäàðñíààð õÿìðàëäàæ óéëàõ, ãàñëàíë îðæ óðüäûí í¿ãëèéí øàëòãààíàð çîâëîíã ýäýëæ àâðàë ¿ã¿é èòãýë ãîðüäëîãî ¿ã¿é áîëíî.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñàíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí ýðäýíý ñàðàí ëÿíõóàãààð ìàøèä ÷èìýãëýãäñýí ìýðãýí öîã æàâõëàíò Äóóí ýãøèãò õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ òýäãýýð çîâëîí õèéãýýä ãàñëàí á¿ãäýýñýý õàãàöàõ áîëíî. Áîäèòîé ñýð¿¿íèéã îëîõ áîëíî. Ò¿¿íýýñ ¿õýë åã¿¿òãýñíýýñ Ìàíëà áóðõíû îðîíä ëÿíõóàí ãîëä àðñëàíò ñýíòèéä åð áóñààð òºðºõ áîëíî õýìýýñýí íàéìäóãààð åðººë áîëîé.
“Ñàéí àëòàí ãýãýýí ýðäýíý ä¿ð ÿâäàë á¿òñýí” 3-р манла амьтны тусын тулд 4 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà àìüòàä àìü òàñëàõ í¿ãëèéí ¿éë ýëäâèéã ¿éëääýã. Àìèíäàà òà÷ààñàí òèéí îëîí àìüòíû àìèéã òàñëàã÷ òýä íàð àìèéã òàñàëñíààðààñ íàñ áîãèíî áîëîõ õèéãýýä ºâ÷èíä ºðòºõ íü îëîí áàéäàã. Óñ, õîð, ìýñ, ãàëûí àþóëààð öàã áóñûí ¿õýëä íýðâýãäýæ ÿíç á¿ðèéí ºâ÷íººð ¿õýõ áîëäîã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí õèðã¿é Ñàéí àëòàí ãýãýýí ýðäýíý ä¿ð ÿâäàë á¿òñýí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, àðãàë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ íàñ íü óðò áîëíî. Ýëäýâ ºâ÷èíã¿é áîëíî.
Õýí áîëîâ÷ öàã áóñûí ¿õëýýð ¿õýõã¿é áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé.
2. Àëèâàà àìüòàä õèëýíö í¿ãýë ýëäâèéã ¿éëääýã. Áóñäûí ýäèéã áóëààõ, õóëãàé õèéñíýýð ÿäóóãèéí ãýðò òºðºõ ò¿¿ãýýð ¿ë áàðàì ÷àðìàé í¿öãýí ãóéãà÷èí áîëîõ ºëñºæ, óíäààñàæ, áèå íü ìàøèä ýíýëýí çîâäîã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí õèðã¿é Ñàéí àëòàí ãýãýýí ýðäýíý ä¿ð ÿâäàë á¿òñýí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, àðãàë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ õèëýíö á¿ãä íü àðèëàõ áîëíî.
Ýðõ áàÿëàãò õîòîë ÷óóëãàíûã îëîõ áºãººä õ¿ññýí á¿ãä íü îëäîõ áîëíî õýìýýñýí õî¸ðäóãààð åðººë áîëíî.
3. Àëèâàà àìüòàä íýã íýãíèéãýý áóþó íýã íü íèéò îëíûã õîðëîõ ãýñýí ñýòãýëä ýçëýãäýæ, õýð¿¿ë òýìöýë õèéæ áèå áèåíèéõýý àìèéã òàñàëæ õîðîîäîã.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí õèðã¿é Ñàéí àëòàí ãýãýýí ýðäýíý ä¿ð ÿâäàë á¿òñýí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, àðãàë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ýõ, ýöãèéí àñðàë õàéð äîð îðøèõ ìýò ººð õîîðîíäîî àñðàë ýíýðýëòýé áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé.
4. Àëèâàà àìüòàí íóãóóä õ¿ñýë òà÷ààë, óóð, òýíýã ìóíõàã ñýòãýëä õºòëºãäºæ ñàíâààð äîðîéòñîíîîð õèëýíö á¿ãäèéã õèéäýã. Ò¿¿í÷ëýí áóðõíû ñóðòãààëûã ýâäâýýñ ãóðâàí ìóó çàÿàíä óíàõ õèéãýýä òàìûí àìüòàíä òºðºõ áîëíî.
Õýí áîëîâ÷ óðüä áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöèéã íàìèí÷ëàí àðèëãàæ, áóÿí öàãëàøã¿é õóðààæ áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íõýýð òóóëñàí õèðã¿é Ñàéí àëòàí ãýãýýí ýðäýíý ä¿ð ÿâäàë á¿òñýí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ, çàëáèðàõ, äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ, àðãàë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ¿éëèéí õèëýíö á¿ãä îãîîò àðèëàõ áîëíî. Îéðûí íèñâàíèñààñ õàãàöàõ áîëíî. Ñàíâààðûã ¿íýí÷ýýð ñàõèõ õèéãýýä áèå, õýë, ñýòãýëèéí á¿õèé ë ¿éë àæèëëàãààã õÿíàõ öýíýõ¿é äîð îðøèõ áîëíî. ¿ðãýëæèä áîäèéí ñýòãýëèéã ñýòãýëäýý ¿¿ñýõ áà ò¿¿íýýñ ¿ë õàãàöàõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
“Ãàñëàí ¿ã¿é äýýä öîãò ” 4-р манла амьтны тусын тулд 4 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà àìüòàä ìóó ãàñëàíä àâòàõ, ñýòãýë àìãàëàã¿é òîãòâîðã¿é áîëæ, ÿíç á¿ðýýð ñàíàà ñýòãýë íü õÿìàð÷ õèéñýí äýâ çîâëîíã àìñäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Ãàëñàí ¿ã¿é äýýä öîãò” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ìóó ãàëñàí, çîâëîí , ñýòãýë àìãàëàíãóé áîëæ õÿìðàõ á¿ãä íü ìàøèä àìèðëàí òàéâøðàõ áîëíî. Õýí ÷ çîâëîíãîîñîî õàãàöàæ çîâëîíã àìñàõã¿é áàéõ áîëíî.
Íàñ íü óðòñàõ áîëíî õýìýýñýí àíõäóãààð åðººë áîëîé
2. Àëèâàà àìüòàíä ýëäâèéí í¿ãýë õèëýíöèéã ¿éëäñýíýýð àìñõèéõ ÷ºëººã¿é ò¿íýð õàðàíõóé èõ òàìä òºðäºã .
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Ãàëñàí ¿ã¿é äýýä öîãò” áóðõàí ò¿¿íèé ëàãøèíãààñ îëîí ìÿíãàí ãýðëèéí öàöðàã öàöðàõ áºãººä òýð íü òàìûí àìüòäàä õ¿ðýëöýõ õèéãýýä òýä ¿çñýí äàðóéä õèëýíö á¿ãä íü àðèëñíààð òýäãýýð íü èõ òàìûí çîâëîíãîîñ îãîîò ãýòëýõ áîëíî. Çîâëîíãèéí ìýäðýìæ á¿õíèé ¿ðãýëæëýë èàñðàõ áîëíî.
Òýíöýøã¿é ¿íýõýýð òóóëñàí áîäèéã èëòýä òºãññºí áóðõíû õóòãèéã îëîõûã õ¿ðòýë òýíãýð , õ¿íèé àìãàëàíã àìñàõ áîëíî õýìýýñýí õîåðäóãààð åðººë áîëîé
3. Àëèâàà àìüòàíä óðüä íñàíäàà í¿ãýë õèëýíöèéã ¿éëäñýí áºãººä áóñäûí ýäèéã áóëààñíààð ÿäóó äîðîéí ãýðò òºðñíººð õóâöàñ, õîîë , óíä, îð äýâñãýð, ¿íýò ýäëýëèéã ¿ë ýäëýæ, õàëóóíä õàëæ, õ¿éòýíä õºðºõèéí çîâëîíã àìñàíà. ªëñºõ õèéãýýä óíäààññàíààð áèå äîðîéòîí , ñýòãýë øàíàëàæ çîâíî.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Ãàëñàí ¿ã¿é äýýä öîãò” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ õóâöàñ , èäýý , óíä, îð äýâñãýð á¿ãäèéã ¿ðãýëæ ýäëýõ áîëíî.
Áèå íü òýíãýðèéí áèåèéí ºí㺺ð ÷èìýãëýãäýõ áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé
4. Àëèâàà àìüòàä ÿã÷èñ , ñðèíáî, áàíàì, ìàõàí èäýøòýíãýýð õºíººãäºí ºí㺠áóëààãäàæ öàðàé ç¿ñ àëäàæ, ñ¿ð æàâõëàí íü áóóðàõ áºãººä ÿíç á¿ðèéí ºâ÷íèé çîâëîíã àìñäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Ãàëñàí ¿ã¿é äýýä öîãò” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ÿã÷èñ , ñðèíáî, æóíáî, ìàõàí èäýøòýí íóãóóäààð ºí㺠áóëààãäàõ á¿ãä ìàøèä àìèðëàõ áîëíî. Àñðàë äîð îðøèõ áîëíî.
ªâ÷íèé ýëäýâ çîâëîíãîîñ îãîîò ãýòëýõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
“Íîì äóóðññàí äàëàéí ýãøèãò ” 5-р манла амьтны тусын тулд 4 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà àìüòàä áóðóó ¿çýëòíèé ¿éë ¿ð , óðä ,õîéò íàñ áàéõã¿é õýìýýí ¿çäýã. Àæèë ¿éë íü áóÿíä ¿ë áàãòàõ áºãººä áóÿíû ¿íäñèéã òàñëàã÷ í¿ãýë õèëýíöèéí ñýòãýëòýé, áóðóó ¿çýë áîäîëòîé ãýðò òºðñíººð áóðõàí, íîì, õóâðàãà äîð ñýòãýë ¿ë ñ¿æèãëýõ, ¿ë áèøðýõ çýðýã áóÿíû ñýòãýë ¿ë òºðäºã. Áîäèéí ñýòãýëèéã ñýòãýëäýý áîäîæ ñàíàõ ÷ ¿ã¿é, ò¿¿íýýñ õîë îðøäîã .
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Íîì äóóðññàí äàëàéí ýãøèãò” áóðõíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ õèëýíö áàðàãäñàíààð áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë ¿íýõýýðèéí çºâ ¿çýëòýé áîëíî. Áóðõàí, íîì, õóâðàãàä ñ¿æèãëýí ¿ë õàãàöàõ ëóãàà òºãºëäºð áîëíî.
Áîäèéí ñýòãýëèéã ñýòãýëäýý ¿éëäñýíýýð ¿ë áóöàõ áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé
2. Àëèâàà àìüòàä áóðõíû äóó ¿ë äóóðñàãäàõ, íîìûí äóó ¿ë äóóðñàãäàõ, õóâðàãèéí äóó ¿ë äóóðñàãäàõ, áóðõíû øàøèíãóé õÿãààð áºãë¿¿ îðîíä òºðñíººð í¿ãëèéí íºõðèéí øàëòãààíààð õèëýíöèéí ¿éëèéã ¿éëääýã. Òýäãýýð íü ¿õýë åã¿¿òãýñíèé äàðàà ãóðâàí ìóó çàÿàíä óíàæ áóÿíû íîì îãîîò äîðîéòäîã .
Õýðâýý õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Íîì äóóðññàí äàëàéí ýãøèãò” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ áóðõàíû àëäðûã ÷èõýíäýý ñîíñîõ íîìûí ¿¿ëýí öîãö èõ äàëàéí äóó ãàðàõ áîëíî. Íîìûí äóóã ñîíññîíîîð óðüäûí ìóó ¿éë áàðàãäàõ áîëíî.
Áóðõàí áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë áîäèéí ñýòãýëèéã ñýòãýëäýý áîäîæ ¿ë õàãàöàõ áîëíî õýìýýñýí õîåðäóãààð åðººë áîëîé
3. Àëèâàà àìüòàä õóâöàñ, ¿íýò ç¿éë, ¿íýðòýí, ýðõýñ, ÷èìýã ç¿¿ëò, ò¿ðõëýã, îð äýâñãýð, ºâ÷íèéã ýäãýýõ ýì áàéõã¿é, îëäîõãóéí ýðõýýð çîâëîíã àìñäàã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Íîì äóóðññàí äàëàéí ýãøèãò” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ õóâöàñ , ¿íýò ýäëýë, ¿íýðòýí, ÷èìýã ç¿¿ëò, ýðõýñ, ò¿ðõëýã, îð äýâñãýðèéã õàíãàëòòàé ýäëýõ ºâ÷íèéã ýäãýýõ ýì òîõèðîõ, òºãñ ýäëýë á¿ãä ñàíàñàí äàðóéä îëäîæ òºãºëäºð áîëíî.
Áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë õýí ÷ þóãààð ÷ ¿ë äóòàãäàõ áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé
4. Àëèâàà àìüòàä óðüäûí ¿éë íü òèéí áîëîâñîðñíîîð õîîðîíäîî òýìöýëäýõ, çîäîëäîõ , õýðýëäýõ, ºðñºëäºæ, íýã íü íýãèéãýý õîðëîæ ¿éëäýõ áà çàðèì òîõèîëäîëä àëàõûã çàâäàæ õóòãà ìýñ, ñóì, ìîä òýðã¿¿òíýýð áèåèéã ãýìòýýäýã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí Íîì äóóðññàí äàëàéí ýãøèãò” òýäãýýðèéí õîðëîë õºíººëèéã áóöààæ ¿éëäýíý. Ñóì, õóòãà, ìýñ, ìîä òýðã¿¿òíèé ãýì õîðëîëûã ãàäàãø ç¿ã¿¿ëíý.Äàéñàãíàõ á¿ãä ÷ àñðàëä îðøèõ áîëíî. Õýíèé ÷ àìü ýðõòýí á¿ðýí á¿òýí áàéõ áîëíî.
Áóðõàí áîäèéã îëîõûã ººð ººðèéí ýä õºðºíãº, òàãñ ýäëýë, ýðõ òóøààë, àæèë àëáàíäàà äýýäèéí õàíàë òýäýëòýé áàéõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
“Íîìûí äàëàéí äýýäèéí äàëàéí îþóíààð òèéí öýíã¿¿ëýí èëòýä áîëãîîã÷ ” 6-р манла амьтны тусын тулд 4 их ерөөлийг тавьсан.
1. Àëèâàà àìüòäûí ãàçàð òàðèàëàíãèéí ¿éë, õºðºí㺠òàâèõ, õóäàëäààíû ¿éë äîðîéòîõ, õýðýëäýõ, òàíãàðàã òàñðàõ, òýìöýëäýõ äóðëàõ çýðãýýð õèëýíöèéí ¿éëèéã ¿éëääýã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí íîìûí äàëàéí äýýäèéí îþóíààð òèéí öýíã¿¿ëýí Èëòýä áîëãîîã÷ õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ñàíàñàí äàðóéä àìæèðãààíû õýðýãñëýëòýé ó÷ðàõ áîëíî. Õîðëîëò ñýòãýë ¿ã¿é áîëíî.
¯ðãýëæèä íîìûí ÿâäàëòàé áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé
2. Àëèâàà àìüòàä àðâàí õàð í¿ãëèéí çàì ìºðèéã ñîíãîí ò¿¿ãýýð ¿íýõýýð çàìíàí ÿâáààñ òàìûí àìüòàí áîëæ òºðíº.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí íîìûí äàëàéí äýýäèéí îþóíààð òèéí öýíã¿¿ëýí Èëòýä áîëãîîã÷ õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ àðâàí öàãààí áóÿíû çàì ìºð òºãºëäºð áîëíî.
Òàìä òºðºõã¿é áîëíî õýìýýñýí õî¸ðäóãààð åðººë áîëîé .
3. Àëèâàà àìüòàä áóñäûí ýðõýíä îðæ çîâîõ, öààçààð öààçëàãäàõ, çîäóóëàõ, øîðîíä õîðèãäîõ, àëàãäàõààð ÿëëàãääàã.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí íîìûí äàëàéí äýýäèéí îþóíààð òèéí öýíã¿¿ëýí Èëòýä áîëãîîã÷ õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ
áóñäûí ýðõýíä îðæ çîâîõ õ¿ëýãäýõ, çîäóóëàõ, àëàãäàõ ¿ðãýëæëýë íü òàñðàõ áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé.
4. Àëèâàà àìüòàä íàñ áîãèíî áîëîõ í¿ãýë õèëýíöèéã èõýýð ¿éëäýæ ¿õäýã áàéíà.
Õýí áîëîâ÷ óðä íàñàíäàà áîëîí ýíý íàñàíäàà õèéñýí í¿ãýë õèëýíöýý àðèëãàæ , õîéøèä áóÿí öàãëàøã¿éã õóðààæ , áóñäûí òóñàä áóðõàíû õóòãèéã îëîõûí òóõàéä “ßëæ òºãñ íºõöñºí ò¿¿í÷ëýí çàëàðñàí äàéñíàà äàðñàí ¿íýõýýð òóóëñàí íîìûí äàëàéí äýýäèéí îþóíààð òèéí öýíã¿¿ëýí Èëòýä áîëãîîã÷ õààí” áóðõàíû àëäðûã îëîí äàõèí ñ¿æèã áèøðýëýýð óíøèõ , çàëáèðàõ , äóðüäàõ, òàõèë ºðãºõ , ºðãºë õ¿íäëýë ¿éëäýõ, ä¿ðèéã íü ñýòãýëäýý áîäîæ çàëáèðâààñ ¿õýë åã¿¿òãýñíýýð äýýä òºðºëä òºðºõ áîëíî.Áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë òýíãýð, õ¿íèé àìãàëàíã àìñàõ áîëíî.
Õèëýíöèéí ¿éë á¿ãä îãîîò àðèëãàõ áîëíî õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé.
“Îòî÷ ýì÷èéí áàãø áýíä¿ðúÿàí ãýðëèéí õààí” àìüòàí á¿ãäèéí òóñûí òóëä àðâàí õî¸ð èõ åðººëèéã òàâüñàí áîëîé.
1.Ìèíèé ëàãøíû ãýðëýýð õýìæýýëæ òîîëøã¿é åðòºíöèéí îðîí ãýðýëòýí ãÿëàëçàõ áîëòóãàé. Àìüòàí á¿ãä èõ òºðºëõòíèé 32 áýëãý, 80 íàéðãààð ñàéòàð ÷èìýãëýãäýõ áîëíî.
Áè þó àäèë ò¿¿í÷ëýí äîð àìüòàí á¿ãä ÷ òýð àäèëûã îëîõ áîëíî õýìýýñýí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé
2. Áèå íü èõ ýðäýíý áèíä¿ðúÿà àäèë ãàäíà äîòîð íü ìàøèä îãîîò àðèóí õèéãýýä õèð ¿ã¿é ãýðýë ãýðýëòýí, öýýæ íü óóæèì ºðãºí, öîã ñ¿ð æàâõëàí áàäàðñàí, ñàéòàð îðøñîí, íàð ñàðíààñ ¿ëýìæ ãýðëèéí òîðîîð ñàéòàð ÷èìýãëýãäýõ áîëíî. Òýãýýä åðòºíöèéí çàâñðóóäàä òºðñºí àìüòàí õèéãýýä àëèí íóãóóä ÷ õ¿ì¿¿íèé åðòºíö¿¿ä øºíèéí õàðàíõóé ,ò¿íýð õàðàíõóé äîòîð ç¿ãëýí îäîã÷óóä ìèíèé ãýðëýýð ç¿ã á¿õíèéã áàÿñãàëàíòàé òóóëàõ áºãººä ãýòëýõ áîëíî.
Áóÿíû ¿éë¿¿äèéã ÷ ¿éëäýõ áîëíî õýìýýñýí õî¸ðäóãààð åðººë áîëîé.
3. Ìèíèé àðãà, áèëèã õýìæýýøã¿éãýýð àìüòíû îðîí õýìæèæ áàðàãäàøã¿éä òºãñ ýäëýë ¿ë áàðàãäàí òºãºëäºð áîëòóãàé.
Õýí ÷ þóãààð ÷ äóòàãäàæ ãà÷èãäàõã¿é áàéõ áîëíî õýìýýñýí ãóðàâäóãààð åðººë áîëîé.
4.Ìóó çàìä îðñîí àëèâàà àìüòàí íóãóóä áîäèéí çàìä îðîõ áîëîé. Áàéãóóëàõóé äîð îðîõ áîëîé.
Íÿíòîé, ðàíñàíæàéãèéí çàìä îðñîí òýäãýýð íü èõ õºëãºí äîð áàðüæ ¿éëä õýìýýñýí äºðºâä¿ãýýð åðººë áîëîé
5.Àëèâàà àìüòàä ìèíèé öýâýð àðèóí ÿâäëûã ýäëýæ ò¿¿í÷ëýí áóñàä àìüòàí õýìæýýëøã¿é áºãººä õýìæèæ áàðøã¿é òýäãýýð á¿ãä ÷ ìèíèé àëäðûã ñîíñîîä ìèíèé õ¿÷ýýð ãóðâàí ñàíâààðûã ñàõèæ, ñàõèë, òàíãàðàã äîðîéòîõã¿é áîëîõ áîëòóãàé.
Õýí ÷ ñàõèë òàíãàðãàà áóðóóäóóëàõã¿é, äîðîéòóóëàõã¿é õèéãýýä ìóó çàÿàíä îäîõã¿é áàéõ áîëòóãàé õýìýýñýí òàâäóãààð åðººë áîëîé .
6. Àëèâàà àìüòàä ìóóõàé áèåòýé, ýðõòýí ã¿éöýä áèø, ºí㺠ç¿ñ íü ãîî áóñ,ýðõòíèé ñîãîã ãýìòýé òºðºõ õèéãýýä áèå íü ìýäýýã¿é áîëîõ, ¿å ìº÷ áºãòºð, àëàã ìàðèàòàé, ºðººñºí í¿ä íü ñîõîð, ä¿ëèé, ãàëçóóðàõ, ìóóæðàõ, óíòàõ çýðýã áèå íü ÿíç á¿ðèéí ºâ÷èíä íýðâýãýãñýä íü ìèíèé àëäðûã ñîíñîîä ýðõòýí á¿ðýí á¿òýí áîëîõ ¿å ìº÷ íü îãîîò á¿ðäýæ òºðºõ,
ºâ÷íèé çîâëîíãîîñ á¿ðìºñºí ãýòëýõ áîëíî õýìýýñýí çóðãàäóãààð åðººë áîëîé.
7.Àëèâàà àìüòàä ýëäýâ ºâ÷íººð áèå íü îãîîò íýðâýãäýí, àâðàë ¿ã¿é,ãîðüäëîãî íàéäâàð ¿ã¿é áîëîõ,ýä àãóóðñ, ýì ¿ë îëäîõ,ºìºã ñàäàí ¿ã¿é, ÿäóó çîâëîíòîé áàéãààãèéí ÷èõýíä íü ìèíèé àëäàð äóóðñàãäàõ, ñîíñîãäîõ àâààñ ºâ÷èí á¿õýí ìàøèä àìèðëàõ áîëíî.
Áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë ºâ÷èí ¿ã¿é õîðëîë ¿ã¿é îðøèæ, àìüäðàõ áîëíî õýìýýñýí äîëäóãààð åðººë áîëîé.
8.Àëèâàà ýìýãòýé õ¿í ýìýãòýéí ãýì îëíîîð íèñâàíèñòàí áîëæ äîðîìæëîãäîõ,ìóóøààãäàõ, ýìýãòýéí òºð뺺ñ îãîîò ãýòëýõèéã õ¿ñýã÷ òýäãýýðèéí çîâëîíã àðèëãàõ áîëíî.
Áîäèéã îëîõûã õ¿ðòýë ýðýãòýéí òºðëèéã îëîõ áîëíî õýìýýñýí íàéìäóãààð åðººë áîëîé
9. Àëèâàà àìüòäûã øóëìûí öàëìààñ îãîîò ãýòýëãýæ ¿éëäýõ áîëíî. ¯çýë áîäîë àíãèä, ¿éìýýíòýé, ¿ë çîõèöîõóé äîð áîëîãñîä ¿íýõýýðèéí ¿çëèéã áàðèìòëàõ áîëíî.
Ýöýñò íü áîäüñàäûí ÿâäëûã ¿ç¿¿ëýõ¿é äîð ¿éëäýõ áîëíî õýìýýñýí åñä¿ãýýð åðººë áîëîé
10. Àëèâàà àìüòàä õààí, òàðèéí øèéòãýëýýñ àéæ õ¿ëýãäýõ, çîäóëàõ, øîðîíä õîðèãäîõ, àëàãäàõóé äîð áîëñîí áîäèò îëîí øàëòãààíààð á¿ãäýýð õºíººãäºõ, îìãîðõîõ ìýòýýð áèå, õýë, ñýòãýëèéí çîâëîíãîîð çîâíèñîí òýäãýýð¿¿ä íü
ìèíèé áóÿíû õ¿÷ýýð õîðëîë á¿ãäýýñ îãîîò ãýòëýõ áîëíî õýìýýñýí àðàâäóãààð åðººë áîëîé.
11. Àëèâàà àìüòàä ºëñºæ óíäààññàíààð ìàøèä ÿäðàõ, õîîë îëîõ ãýæ ìàøèä õè÷ýýæ ç¿äðýõ, õèëýíöèéí ¿éë ¿éëäýã÷ òýäãýýð¿¿ä áýýð ºíãº, ¿íýð, àìò òºãºëäºð èäýýãýýð áèå íü ìàøèä öýíãýõ áºãººä
õîæèì íü íîìûí àìòààð ìàøèä àìãàëàíã áàéãóóëàõóé äîð ¿éëäýõ áîëíî õýìýýñýí àðâàí íýãä¿ãýýð åðººë áîëîé.
12. Àëèâàà àìüòàä í¿öãýð÷ õóâöàñ ¿ã¿é ÿäóóðàõ, çîâîõ, äààðàõ,õàëóóöàõ, õýäãýíý, çºãèé ,ìàõ÷èí áàòãàíà, ìýðãý÷èí, øàâüæóóäààð ºäºð øºíºã¿é çîâëîíãèéí ìýäðýìæèéã àìñàõ òýäãýýðò áè áýýð õóâöàñûã áîäèòîé îãîîò ýä¿¿ëíý. Ýëäýâ õýðýãñëèéí àìûã óðâàñàí íóãóóäàä ºãºõ¿é äîð ¿éëäýíý.
ßìàð ìýò õ¿ññýí ýðäýíèéí ÷èìýã õèéãýýä ãî¸ë ÷èìýã, ýðõ, ¿íýðòýí, ò¿ðõëýã, àÿëãóóò õºãæèì, öàíãèëçóóð, á¿æèã æàâõäàñòààð àìüòíû ñàíàà áîäîë á¿ãä îãîîòîä òºãñºõ áîëòóãàé õýìýýñýí àðâàí õî¸ðäóãààð åðººë áîëîé.
Ìàíàëûí äî÷îã èäøèí íîðâ¿ øýé æàâà ø¿ãñî
÷îãæ¿ ä¿é ñ¿ìæè äýâøèí øýãáà òàìæàä æè ã¿ñ¿í ò¿ã ¸íäîí ïðýíëýé òàìæàä æè îâàð æóðâà ÷îéæè ï¿íáî äîíïðàã æàä æ¿ çà øè æ¿í íàé ïàãáè ãýíäýí òàìæàä æè ààäàã äýíçýí çàâà äàí æ¿äáàð æàéáèé áàëäàí ëàìà äàìáà íàìëà æàâñó ÷èî
Ëàìà ëà æàâñ¿ ÷èî
Ñàíæàé ëà æàâñ¿ ÷èî
÷îé ëà æàâñ¿ ÷èî
Ãýíä¿í ëà æàâñ¿ ÷èî
Æîìäàí äàé ìàí æè ëà äýâàð øýãáà ÷ýä æàä æè ëõàöîã õîðäàí æàéáà íàì ëà æàâñ¿ ÷èî
Áàëãîí äàìáà ÷îéæîí âè ñ¿ðìà åøýé æè æàíäàí äàìáà íàì ëà æàâñ¿ ÷èî
Ñàíæàé ÷îé äàí öîãæè ÷îã íàìëà
Æàí÷¿â âàðä¿ äàãíè æàâñ¿ ÷è
Äàããè æèíñîã æèâà äèäàã ãè
Äî ëà ïàí÷èð ñàíæàé ä¿âáàð øîã
Äàãäàí íàíâà òàìæàä ÷îéæèé ÿíæè ðàíøèí èíáà ëà
Äýäàð ìàäîãáè ñýìæàí òàìæàä äýâà äàí äýâè æ¿ äàí äàíáàð æ¿ðæèã
Äóãíàëäàí äóãíàëæèé æ¿ äàí äàíáàð æ¿ðæèã
Äóãíàë ìýäáè äýâà äàíìè áðàëâàð æ¿ðæèã
Äýä¿ã ãè æ¿ ÷àãäàí íåéðàí íèäàí áðàëâè äàíí¸ì ëà íàéáàð æàî
Ñýìæàí òàìæàä æè äîíä¿ çîãáè ñàíæàé òîâáàð æà
Äý ÷ýää¿ æîìäà äàé äýâàð øýãáà ÷ýä æàä æè ëõàöîã õîðäàí æàéáà íàìëà ÷îãöàë ò¿ãäàì ã¿ëáà ëàñîãáè ëàìæè ðèìáà ëà íàéáàð æàî
÷îãäàí æàëâà ñðàéæè æèíëàâ äàí
Öîãíè ààòàí ÷îé ÿí äàãáèé ò¿é
Øèí äý äýâà æàíäàð íîäæ¿ä æè
Ñðèäøè ïóíöîã äîäã¿ æîð æ¿ðæèã
Ðèí÷èí ñà øè æàíøèí ÷¿öîé æàí
Ñýð ¿ë ìýäàã æýìà áðàìá¿ð äàë
Ìýäàã æàëäàì çàíäàí äèñ¿í äàí
Ëõàìè ëîíæîä ã¿íñàí ÷îäáàé ÷àâ
Äýðíè èäîí íîðâó ïîâðàí â¿
Áàäìà ñýíòèð æàýëâà ñðàéæè íàì
Ø¿ãíàé ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé ä¿íáè
÷îäáðàí æàìöî ãàíøèí æîä æ¿ðæèã
Óì íàìî âàãà âàäý âàçàð ñðà áðà ìàðäàíè äàòà ãàäàÿà àðõàäý ñàìÿã ñàì áóääàÿà äàòÿàòà óì áàçàð áàçàð ìàõà áàçàð ìàõà äýçà áàçàð ìàõà áèäÿà áàçàð ìàõà áîäè çèäà áàçàð ìàíäî áàñàì ãàðìàíà áàçàð ñàðâà ãàðìî àâàðàíà âè øîäîíà áàçàð ñóõà
Íèãìè ãîìáî çýäàí äýøýã ä¿í
Ò¿âàì äàì÷îé æàíñýì ãà äîä æàé
Äàãñîã æîâ÷èð ãîíæàâ á¿íýí ä¿
Æàíäýí äýðøýã äàíçîì æèíëàâ çîä
Ãààäýí íÿì ìýä çàâèé ëàìà äàí
Øàãæà æàëâî æàìÿí øèöî ñîã
Ñàâìî äîäè ÷àãöàí øýéáà åé
Îéæ¿ä ëàìà íàìëà ÷àãöàë ëî
Íÿìòàã äîíàì äîëâè ò¿ãæýé æàí
Äýøýã ä¿í äàí ò¿âàí äàìáè ÷îé
Æàìáàë æàâäîë ñàíäàã öàíâàí äàí
Æàë÷ýí íîäæèí íàìëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æîìäàí äàíçîì ÷ýíáî ãîíñ¿ ñîë
Äýøýã ä¿íæè îíæè ìîíëàì äàã
Øàãæà äàìáà àæàé òàìà ëà
Ä¿âáàð æ¿ðâà øàëæèé øýéáà øèí
Äàãëà äýíáà îíñ¿ì äàíä¿ ñîë
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé öàíëýã áàð ¸íäàã áàëæè æàëáî ëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Öàíæè äýäîã æàéøèí äàãáà ëà
Áýæàä ñàíáî âð¿÷àã çýéâè ã¿
Ãàíãè òîíòîé äàíáè áàëæ¿ð áà
Öàíëýã ¸íäàã áàë ëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Íàäðèì øýäæýä äèãæàí äîíëàé òàð
Âàíáî ã¿íöàí äóãíàë äèãæ¿í ÷àä
Àíäîð ìèä¿í ëõàìè äýâà í¸í
Äýéãîì â¿ëïîí øèøèí æîð æ¿ðæèã
Æèíäàí äýãñîã ë¿éæèé ä¿íáà ìýä
Äàãñýí áð¿ëæèé öýâáðàë òàâçîä øè
Æàìáè ñýìäàí ÷¿èé äàãíàì æàí
¿ã÷èí æèãìýä äýâàð ãàë æ¿ðæèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Öàíëýã ¸íäàã ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé ðèíáî ÷ý äàí äàâà äàí áàäìà ðàâä¿ õàéáà ñèæèä äàÿí æèé æàëáî ëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Ðèí÷ýí äàäàí áàäìà ðàâäàí æàí
Øýéæà ã¿íëà õàéøèí ÷ýíáà æàé
Æàöî äàâ¿ð ñàâáèé ò¿ã àâà
Äàÿí æè æàëâà ëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Åííàì ÷îéïýë ëõàìèé öîã÷àé æîð
Çààâèé ä¿íáðàë äàãä¿ æýéáàð æ¿ð
Æàí÷¿â ñýìäàí ìèâðàë ãý÷îé æàé
Äèâæàí ëõàìèé äýâà òîâæ¿ð æèã
Øýéðàë ì¿íâðàë ä¿íçýé ÷èäàí äà
Ãîíáè íîäìýä ÷îääàí ðèìäîð çîí
Ìàííàì äèíçèí äàíäîâ ñ¿íäàí æèí
Øýéðàâ ÷îãòîâ ìýéíåí ñèëæ¿ð æèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Äàÿí æàëâî ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé ñýðñàí äèìýä ðèí÷ýí íàíâà ä¿ëø¿ã ä¿â áàëà ëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Çàìâ¿ ÷¿âîè ¸ýðäàð ëõàí ýé âà
Íèìà ä¿íëàé ëõàãáèé ñèæèä âàð
Äèìýä ñýðæè ÷îääîí äàâ¿è ã¿
Ñýðñàí äèìýä íàíëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Öýò¿í ðèíöî â¿ëíàì âàí÷¿ã öàí
Òàâçîä æýäáàí æàìáèé ñýìäàí øèí
Ëàâ âðàë àíñîí ìèä¿í äîìáàé äîì
Æàí÷¿â ñýìäàí âðàëâà ìýäæ¿ð æèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Ñýðñàí äèìýä ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé íÿ àí ìýä ÷îã áàëëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Íÿ àí äàéøè äýâè ÷îãíýáà
Äîâè ä¿ãñ¿ì äóãíàë øèçàä æèí
Äîä¿ã ãîíäîí áàëä¿ æ¿ðâà åé
Íÿ àí ìýä÷îã áàëëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Íÿ àí ñîãøè ìè âðàë öýðèí äý
Íÿëâàð æàëâà îäæè äèãà æàé
Äàíäàí çýéæîð æ¿íáîé ìè öý øèí
Ïàíö¿í æàìäàí íàäíàì ìýäæ¿ðæèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Íÿ àí ìýä÷îã ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé ÷îéäàã æàìöî ÿíëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
÷îéäà ÷ýíáî ïààðîë ãîëâà æîì
Æàìöî äàâ¿ð ñàâáè ñ¿íàà øèí
Äîâè äóãíàë ìàëóé øèçàä áà
×îéäàã æàìöî ÿíëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
÷îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Äàãä¿ ÿíäàã äààäàí äàääàí øèí
÷îéæè äàòîé æàí÷¿â ñýìæèé ÷¿ã
Ëîíæîä ëàääó äèãáàí æîðâà ïýë
Æàìíàé öýðèí ÷îãøýé íèä æ¿ðæèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
×îéäàã æàìöî ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé ÷îé æàìöî ÷îããè ëîé íàìáàð ðîëâà îíáàð ÷ýíáè æàëáî ëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
×îéæè ëîäîé äèíáàã ãààâè ò¿ã
Íàìäàã ÷îéæè ÿíëà ðîëçàä æèí
Øýéæà ìàëóé îíñàí ñèãáà áî
Îí÷ýí æàëâà äýëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Åííàì íîäñýì ìýäæèí öîã÷àé æîð
Àíñîí ëàì àí ø¿ãíàì ãý æ¿ òîâ
Øàíâàí æ¿ðíàì ðàíâàí ïóíöîã øèí
ÿíæàí öýðèí öàíòîé ãý æ¿ðæèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Îí÷ýí æàëáî ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé ìàíæè ëà áèíäýðúÿà îäæè æàëáî ëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Ò¿ãæýé ã¿íëà í¸ìáè æîìäàí äàé
Öàíçàì òîéáàé àíäîè äóãíàë ñýë
Ä¿ãñ¿ì íàäñýë ñàíæàé ìàíæè ëà
Áèíäýðúÿè îäëà ÷àãöàë ëî
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Æàëâè öàíòîé äàíæîä ÷àã÷îä ò¿é
Äàãæàã ëàñîã ñýìæàí ãàíäàí ãàí
Öàíáýé çýéøèí äîã¿í äàã äàð æ¿ð
Îäæèé ì¿íñýë øýéðàâ òàâõàé æèé
Ëîíæîä ìèñàä ëàìëîã ìàíìîé íàì
Òýã÷ýí ëàìø¿ã äîìáàé çýéæ¿ðæèã
Ö¿ë÷àë ä¿íâðàë âàíî ã¿íöàí øèí
Íàäìýä ¸æýä ïýëøèí â¿äìýä æè
Îéáîé æîíàì äàãä¿ æýâà äàí
Ä¿äøàã äàâà àíëàé äîëæ¿ðæèã
Æàëáîé íàðíàì äýøèí äýâè æ¿
Äèãáà öîíàì ÷îéæîð ñàéæèé öèì
Öàäàí àëøè ñàìáà ¸íçîã øèí
Ïàãáà æýéáè ö¿ëäàí äîëæ¿ðæèã
Äèíàé øèïîé æ¿ðöý ñàíæàé æè
Øèíäýð áàäìà ëàéæý ¸íäàí çîã
Ìàíáè æàëáî ëàñîã æàëíàì æè
Ãààë¿í íîäæèí íýéáàð æýäæ¿ðæèã
Äîíáà æîìäàí äàé äýâøèí øýãáà äà æîìáà ÿíäàãáàð çîãáèé ñàíæàé áàë æàëâà øàãæà ò¿â áàëà ÷àãöàë ëî ×îä äî Æàâñ¿ ÷èî
Òàâõàé ò¿ãæý øàãæà ðèãò¿í øèí
Øàíæèé ìèò¿â ä¿äæè á¿íæîì áà
Ñýðæè ëõ¿íáî äàâ¿ð æèäáè ã¿
Øàãæàè æàëâà äýëà ÷àãöàë ëà
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Äîíáà ÷îãäýé äîäýé ÷îãà ëàé
Æèäàð ñ¿íáè ïàí¸í ìàë¿é áà
Äàãæàã ãîíìýä äîâà òààäàã ãè
Äýíäèð ïðàëä¿ òîâáàð æèíæèé ëîâ
Ìàðèã ì¿íñýë äîíìý ÷îã
Ä¿ãíàë íàäñýë ìàíæè ï¿ë
Äàì÷îé ãîí÷îã òàìæàä ëà
÷àãöàë ÷îäæèí æàâñ¿ ÷è
Îéøàì ñ¿íðèã ìîéäîâ æèé áð¿ë âèé
×îäöîã ã¿í â¿ë äèã ä¿í òàìæàä øàã
Ãýëà åðàí ã¿ëøèí ñîëâà äýâ
Äèöîí ãýâà æàí÷¿â ÷ýíáàð îé
Äàì÷îé ãîí÷îã äýíáè æèíëàâ æèé
Äàãñîã äýííàé öýðàâ òàìæàä ä¿
Æàëâà ã¿íæèé äàì÷îé ìàë¿é áà
Æàëâè ãîíáî æèøèí ä¿âæ¿ðæèã
Æàìáàë æàâäîë ÷àãíà äîðæý ñîã
Äýøýã ñðàéáà ñ¿ìòè ä¿ãäîí ãè
Æàëâè ò¿ãäàì ã¿ëøèí ëýíëîí íàé
Äîäý ïàí¸í æèãàä ñ¿áà íàì
Äèíäýð äàãëà îíä¿ æ¿ðüàð çîä
Æèãäýí æîíâà äýáîí æàéáàé æàí
Îíöý äîíáè æàíàð øàëøýé øèí
Äàäàí íîäáà íàäðèì äîãáà äàí
Òàâçîä ã¿íøè ë¿é ñýì äýâà æýé
Ëîíæîä âàí÷¿ã íîðâð¿ öýïàë øèí
Ñàíáè äîí íàì èäøèí ä¿âáà äàí
Äàãä¿ ñð¿íæîâ ÿëâà ìýäáàð çîä
Óì íàìî âàãà âàäý âýõàíçý ã¿ð¿ áýíä¿ðúÿ áðàâà ðàçàÿà. Äàòà ãàäàÿà àðõàäý ñàìÿã ñàì â¿ääà ÿà. Äàòÿàòà óì âýõàíçý âýõàíçý ìàõà âýõàíçý âýõàíçý ðàçà ñàì¿ä ãàäý ñóõà
À÷ëàë íü:
×ýðíèã äîëà ò¿ãæýé ÷ýíáî åé
Øèíä¿ æàéáè äîäýé íèíáîè äîí
Çîëçàä îéæ¿ä ¸íçèí ëàñîã áà
Áàëäàí ëàìà íàìëà ÷àãöàë ëî
Õààíÿì äîëà ÷ýíçýé ðàâãîí íàé
Äàíìýä ñ¿ìä¿ öîãíèé ðàâçîã øèí
Äîíñ¿ì ìèæýä øèíãè áàëæ¿ð áà
Äýí÷îã Øàíæàè äîãëà ÷àãöàë ëî
Ëàâ÷ýí ìîíëàì æ¿íèé ä¿âáà åé
Öàíçàì òîéáàé íèðöý òàìæàä æîì
Äîâè ñ¿ã¿ ä¿íæèí ìàíáè ÷îã
Äýøýã ìàíæè ëàëà ÷àãöàë ëî
Öàíëýã Ðèí÷ýí Ñýðñàí Íÿ àí ìýä
×îéäàã Îí÷ýí Ìàíëà Øàãæà ò¿â
Æà÷ýí ìîíëàì ¸íñ¿ çîãáà åé
Äýâàð øýãáà æàäëà ÷àãöàë ëî
ÿíæ¿í ì¿íáè ñàâîí òàðçàä æèí
Ä¿ãíàë ñ¿ãí¿è çàâà ä¿ííàé æèí
Æàëþì øýéðàâ ïàðîë ÷èíëà ñîã
Òýãñ¿ì äàíáè ÷îéëà ÷àãöàë ëî
Æàìáè ÿíäàí Æàâäîë Ñàíâè äàã
Æàíðàé ñèãñîã ëàâ÷ýí æîäáà åé
Äîã¿í ñðèäøè ëàéäîë õ¿ð÷ýð áè
Òýã÷ýí ãýä¿í íàìëà ÷àãöàë ëî
Ç¿íïð¿ë äîâäàí îíáàð øýéáè áàë
Íýâàð òîâíàé ò¿âáè ãààøèí ä¿
Äàíáà ðèí÷ýí âàíçîä ëýãñð¿í âè
Äîðæý ÷îéæîí íàìëà ÷àãöàë ëî
Ãàíîí æèíáà æàìöîé ãýñàã áàé
Öýäàí íîðäàí áð¿ åè áàëíý íàé
Ä¿âáà áîëà èããè ÷àðâýâ áà
Íîðæèí íàìëà äîäæèí ÷àãöàë ëî
Õàé÷àâ øèíãè ÷àãîé òàìæàä ëà
¨íäàí øèíä¿ ëõàãáàð ìîéáè ëîé
Äîãä¿í øèíä¿ë äàííýä ë¿éáð¿ë íàé
Ñàíæàé øèíòàð äàãä¿ ã¿é ÷àãöàë
Äîëîîí ãèø¿¿íò
Æèíýä ñ¿äàã ÷îãæ¿è æèãäýí íà
Ä¿èñ¿ì øýãáà ìè åè ñýíãý ã¿í
Äàããèé ìàë¿è äýäàã òàìæàä ëà
Ë¿éäàí àã ¸ä äàíâàè ÷àã æèî
Ñàíáî æîäâèé ìîíëàì äîâäàã ãèé
Æàëâà òàìæàä åäæè ¸íñ¿ì ä¿
Øèíãè ä¿ëíèä ë¿éðàâ ä¿äáà åè
Æàëâà ã¿íëà ðàâä¿ ÷àãöàë ëî
Ä¿ëæèã äýí íà ä¿ëíýä ñàãæàé íàì
Ñàíæàé ñðàè æèé â¿è íà ø¿ãáà äàã
Äýäàð ÷îèæè åííàì ìàë¿è áàð
Òàìæàä æàëâà äàã ãèé ãàíâàð ìîè
Äýäàã äàãâà ìèñàä æàöî íàì
Åíæè ÿíëàã æàöîè äàã¿í æèé
Æàëâà ã¿íæè ¸íäàí ðàâæîä æèí
Äýâàð øýãáà òàìæàä äàããèé äîä
òàõèëûí ãèø¿¿í
Ìýäîã äàìáà ïðýíâà äàìáà äàí
Ñèëíÿí íàìäàí ø¿ãáà ä¿ã÷îã äàí
Ìàðìý ÷îãäàí ä¿ãáîè äàìáà åè
Æàëâà äýäàã ëàíè ÷îäáàð æèé
Íàâñàà äàìáà íàìäàí äè÷îã äàí
÷ýìà ï¿ðìà ðèðàâ íÿìáà äàí
Ãîäáà ÷àäáàð ïàãáèé ÷îãã¿í æèé
Æàëâà äýäàã ëàíè ÷îäáàð æèé
÷îäáà ãàííàì ëàìýä æà÷ý âà
Äýäàã æàëâà òàìæàä ëàÿí òîè
Ñàíâî æîäëà äàäâèé äîâäàã ãèé
Æàëâà ã¿íëà ÷àãöàë ÷îäáàð æèé
Äîä÷àã øýäàí äèì¿ã âàíãèé íè
Ë¿èäàí àãäàí äýøèí åäæèé æàí
Äèãáà äàããè æèáà æè÷èé áà
Äýäàã òàìæàä äàããè ñîñîð øàã
÷îãæ¿è æàëâà ã¿íäàí ñàíæàè ñðàè
Ðàíæàë íàìäàí ëîâäàí ìèëîâäàí
Äîâà ã¿íæè ñîäíàì ãàíëà ÿí
Äýäàã ã¿íæè æýèñ¿ äàãåè ðàí
Ãàííàì ÷îãæ¿è æèãäýí äîíìà íà
Æàí÷¿â ðèìáàð ñàíæàè ìà÷àã íýè
Ãîíáî äýäàã äàããèé òàìæàä ëà
Õîðëî ëàíà ìýäáà ãîðâàð ã¿ë
Íÿ àí äààäîí ãàíøýä äýäàã ëà
Äîâà ã¿íëà ïàíøèí äýâè ÷èð
Ãàëâà øèíãè ä¿ëíýä ø¿ãáàð ÿí
Äàããè òàëìî ðàâæàð ñîëâàð æè
÷àãöàë âàäàí ÷îäæèí øàãáà äàí
Æýèñ¿ èðàí ã¿ëøèí ñîëâà åè
Ãýâà æ¿íñàä äàããè æèñàã áà
Òàìæàä äàããè æàí÷¿â ÷èðîî
Õ¿ëöýë
Ìàæîð áàäàí íÿìáàäàí
Ãàíÿí äàãìîí ëî åè íè
Æèéáà äàííè æèäçàë ãàí
Äýÿí ñîäáàð çàää¿ ñîëñ
Ä¿è àí ñýìæàí ñîäíàì ìàí
Ìàðèã íÿíìîí äàíäýè áà
Ïàãáèé ò¿ããîí ìàçîã áà
Äýÿí ñîäáàð çàää¿ ñîë
Ñýðíà âàíæ¿ð ìèõàè áàè
×îäáà àíøèí øàìíýè áà
Ãîíáî ò¿ãæý ÷ýäàí áàè
Äýÿí ñîäáàð çàää¿ ñîë
Âàãìýä æîäáà ìàäàã áàè
Äîëàè æ¿íâèé ÷îãà øèí
Ìàæîã ò¿ëâà æè÷èé áà
Äýÿí ñîäáàð çàää¿ ñîë
Ëõàãáà äàííè ÷àäáà äàí
÷îãàè ÿíëàã íÿìáà äàí
Äàããè æýäýè æè÷èé áà
Äýÿí ñîäáàð çàää¿ ñîë
Çîðèóëãà
Ãýâà äý åè æýâî ã¿í
Ñîäíàì ýøýè öîãñàã øèí
Ñîäíàì ýøýè ëàèæ¿í âèé
Äàìáà ã¿íèé òîâáàð øîã
Äýøèí øýãáà ÷ýäã¿ æèäà äàí
Õîðäàí ã¿öý öàääàí øèíõàì äàí
×ýäæè öàí÷îã ñàíáî æèäà âàð
Äýäà õîíàð äàãñîã æ¿ðáàð øîã
×ýäëà äîäæèí ñîëâà äàâáèé ò¿è
Äàãñîã ãàíä¿ íàèâèé ñà÷îã äýð
Íàääàí â¿ëïîí òàâçîä øèâà äàí
÷îèäàí äàøè ïýëâàð çàää¿ ñîë
Æàìáàë áààáîè æèäàð ÷ýíáà äàí
ÿíä¿ ñàíáî äý åí äýøèí äý
Äýäàã ã¿íæè æýñ¿ äàãëîâ ÷èð
Ãýâà äýäàã òàìæàä ðàâä¿ îî
Ä¿èñ¿ì øýãáè æàëâà òàìæàä æèè
Îâà ãàíëà ÷îãä¿ àãáà äý
Äàããè ãýâè çàâà äèã¿í æàí
Ñàíáî æîä÷èð ðàâä¿ îâàð æè
Ëõàðæàè äîâè ïàíäý ã¿íæè øèí
Ò¿âáèé äàíáà ïýëøèí æàèáà äàí
Äàíçèí æýèâ¿ òàìæàä øàâäàí æèí
Æèãäýí äýëýã ÷èíáîè ÿàâæ¿ð æèã
Ìàäæ¿í ñðàèæàè æàëâè æèíëàâ äàí
Äýíáðýë ë¿âà ìýäáèé äýíáà äàí
Äàããè ëõàãñàì äàãáèé ò¿äîâ æèé
Íàìäàã ìîíáèé íàèäè ä¿âáàð øîã
Äèðíè ñèãäàí ëõàíæèã ä¿
Äîâè äîíä¿ ø¿ãíàè æàí
Íàäìýä öýäàí âàí÷¿ã äàí
×îãíàì ëýãáàð çàää¿ ñîë
Óì ñ¿áðà äèøòà âàçàðý ñóõà
ªëçèé õóòàã
×ýâè ÷ý÷îã äîíáà ëàíà ìýä
×îèæè íèìà æàëâè æèíëàâ æè
Ä¿ääàí ãýãðèã íîäáè äàøè íàè
Äàãä¿ áàëíàè íèíöàí äàøèé øîã
×îèíèä äýíáè ÷îé÷îã ëàíà ìýä
Äàì÷îè ä¿äçèé äýíáèé æèíëàâ æè
Íÿíìîí äóãíàë ä¿íâè äàøè íàè
Äàãä¿ áàëíàè íèíöàí äàøèé øîã
Ãýä¿í ¸íäàí ðèí÷ýí áàëâàð âà
Æàëñðàè ïàíçàä äýíáèé æèíëàâ æè
Íýèáè æîíâðàë ãýöîã íàìâàð ïýë
Äàãä¿ áàëíàè íèíöàí äàøèé øîã
Öàíäàí ëõàâàí îð¿íìàè æèíëàâäàí
Ïàíçàä ëõà åè äàøè íàèæ¿ð äý
Äýëýã îàìáà åäøèí ä¿âáà äàí
Öýðèí íàäìýä äýæèä äàíáàð øîã
ßíáè æàëõàì äèèöîí òàÿè áèé
Æèãäýí õàìæè ã¿äáà ã¿íøè øèí
×îèäàí æîðâà ï¿íñ¿ì öîãáà åè
Áàëëà äàãä¿ ðîëâè äàøè øîã
No comments:
Post a Comment